SCUBA (DONANIMLI DALIŞ) VE SERBEST DALIŞ NEDİR?

Tüplü (Scuba) Dalış Tekniği
Tüplü dalış, su altında uzun süreli kalmak, oksijen ihtiyacını karşılamak için dalış tüpü kullanılarak yapılan bir dalış türüdür. Dalmadan önce neopren elbiseler, şnorkel, maske, tüp, ağırlık kemeri gibi özel malzemeler kullanılır. Oksijen ihtiyacı tüpe bağlana regülatör sayesinde karşılanır. Ülkemizde tüplü dalış yapabilmek için bir çok dalış noktası bulunur ve sertifikalı dalış kursları tarafından eğitimler verilmektedir.
Tüplü dalış tekniği değişik aşamalardan oluşmaktadır. Bu aşamaları başarı ile geçen her kişi sertifika alır ve profesyonel dalgıç düzeyine erişince dünyanın her yerinde, yasaklı bölgeler hariç dalış yapabilir.


Tüplü dalış aşamaları;
Bir yıldızlı dalgıçlık; bu aşamada dalacak kişi, dalış malzemeleri ile tanışır ve nasıl kullanacağının temel eğitimini alır. Nefes teknikleri eğitimi ile su altında yaşanacak acil durumlar karşısında neler yapacağını öğrenir. Sığ sularda dalma eğitimi alarak, ilk dalışını gerçekleştirir. Bu dalıcı 18 metreye kadar eğitmenleri ile dalabilmektedir.
İki yıldızlı dalgıçlık; bu dalış eğitiminde su altında yön bulma ve arama kurtarma teorilerini öğrenir. Uygulamada derin dalış, akıntıya karşı dalış, nevigasyon pusulalı dalış ve gece dalışı eğitimlerini alır. Bu dalışlarla narkoza alışma sağlanır. Gece dalışları iki yıldızlı dalgıçlık için önemli eğitimlerdendir. Gece görüşü, fener kullanımı ve deniz canlılarıyla tanışma ile dalgıçlıkta bir aşama ileri giderler. Bu aşamada dalıcı 30 metreye kadar dalar.
Üç yıldızlı dalgıçlık; bu aşamada kendini geliştirmeye yönelik ekstra bir eğitim alır dalıcı. İlave eğitimdir, teorik olarak her şeyi öğrenmiştir. Dalış tablolarını tamamen kullanmaya başlamıştır. Dalış planlamasını yapacak düzeyde olup, antremanlarını kendisi yapacak durumdadır. Artık bu aşamada ileri arama kurtarma teknikleri ve tekrar pusulalı bir eğitimden geçer. Bunun yanı sıra bot kullanma eğitimi alır.

Serbest Dalış
Serbest dalış, tüple yapılmayan, sadece nefes tutularak yapılan bir dalış tekniğidir. Bu dalış için tüplü dalış gibi ekipmana gerek duyulmaz. Dalış terimlerinde ABC denilen, şnorkel, maske ve palet ekipman olarak yeterlidir. Dikey ve yatay dalış olarak ikiye ayrılır. Dikey dalış derinlik baz alınır ve eşitli yarışmaları düzenlenir. Sporcunun planlı bir şekilde antreman yapması ile istediği derinliğe ulaşabilir. Bu dalış şeklinin ipli ve ipsiz uygulama türleri vardır. Yatay dalış tekniğinde ise dalıcının deniz yüzeyinde zaman, hız ve kaç metre gittiği önemlidir.

DALIŞ İLE İLGİLİ 9 ÖNEMLİ BAŞLIK

Yer çekimsiz uzay ortamının ve uzayda yürümenin nasıl bir duygu olduğunu mu merak ediyorsun? O zaman sana bir tüyo vereyim. Su altında olmak uzayda yer çekimsiz ortamda olmakla neredeyse eş değer.

Dalış yapmanın hep korkutucu olduğunu düşünenlerin aksine dalış tutkunu olan ben, herkesin su altındaki eşsiz güzellikleri keşfetmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu keşif için öncelikle dalış yapmayı gerçekten istemek ve kurallara uymanın vazgeçilmez bir gereklilik olduğunu asla unutmaman gerektiğini hatırlatmak istiyorum. Ayrıca dalış yapmak için iyi bir yüzücü olmana da hiç gerek yok.

1 – Dalış eğitimi almadan önce mutlaka bir keşif dalışı yap


Eğitim almadan önce bir deneme dalışı yapman gerektiğini düşünüyorum. Deneme dalışı ya da keşif dalışı dediğimiz, en fazla 5 - 6 metreye inebildiğin ‘Discovery dalış' olarak adlandırılan programla, eğitim almadan, kısa bir bilgilendirme konuşması ile sığ derinliklerde bu deneyimi yaşayabilirsin. Böylece sağlık durumun da elverişli ise tabi, dalış yapmak isteyip istemediğine karar verebilirsin.

2 – Eğitimini almak istediğin dalış lisansına karar ver

SSI, PADI ve CMAS dünyada ve Türkiye'de dalış sertifikası veren kuruluşlardır. Hepsinin ayrı ayrı ön gördüğü dalış eğitimlerini başarı ile tamamladığın takdirde birimlere ait bröveyi almaya hak kazanırsın. PADI, Amerikan dalış sistemi ve uluslararası geçerliliği var. CMAS Avrupa'da Kaptan Custo tarafından geliştirilen sistem ve Türkiye Su Altı Sporları Federasyonu (TSSF) için geçerli olan sistem CMAS'dır. TSSF, PADI'yi kabul etmiyor.

3 – Eğitimini eksiksiz tamamla ve gerçek su altı dünyası ile tanış


Dalış eğitimini tamamlayıp, dalış bröveni aldıktan sonra istediğin her dalış noktasını keşfe başlayabilirsin. Dalış yapmak için katıldığı grubun veya teknenin liderine iyi kulak vermen gerekir. Çünkü lider suya girmeden önce dalış yapacağın bölgeye dair bilgilendirme brifingleri verir. Dikkatli dinle ki gezeceğin ve göreceğin bölgeye dair bilgin olsun.

4 – Asla tek başına dalış yapma

Ben eğitimimi aldım, brövem de var, kimseyi takmam kendi başıma dalış yapabilirim, şeklinde bir söylemde asla bulunma. Tüplü dalış yani Scuba, asla tek başına yapılacak bir spor değil. Dalışta ben sistemi değil, biz yani buddy sistemi vardır. Oldu ki, suyun 18 metre altında iken bir anda rahatsızlandığında, zor bir duruma düştüğünde ve bence en önemlisi gördüğünü iddia ettiğin deniz canlılarına şahitlik edebilmesi açısından buddy senin can dostun olur.

5 – Ekipmanları kuşanmadan önce mutlaka kontrol et

Birçok dalış teknesinde dalış ekipmanları dalgıçlar için önceden hazırlanır. Dalgıç, kıyafetlerini giydikten sonra ekipmanlarını kuşanır. Burada unutulmaması gereken en önemli nokta, ekipmanların kuşanmadan kontrol edilmesi. Sonuçta herkes insandır ve hata yapabilir.

6 – Dalış ekipmanlarını ilk etapta satın alma

Dalış, biraz pahalı bir spor olup ekipmanları daha da pahalıdır. Bu yüzden ilk etapta kişisel malzemelerini almamanı tavsiye ederim. Ancak, dalış artık senin için bir tutku olduysa ve yılın 12 ayı derin denizleri keşfetmeye başladıysan yavaş yavaş paran yettikçe kişisel ekipmanlarını almaya başlayabilirsin.

7 – Dalışta iletişim kurmayı sağlayan işaretlere uymaya çalış


Tekneden atlandığı anda dalış başlamış demektir ve bu andan itibaren iletişim işaretlerinin hepsi harfiyen kullanılmaya başlanmalıdır. Kimisi eğlence olsun diye saçma sapan el hareketleri yapar. Sakın sen onlardan olma. Unutma ki dalış hayati tehlike de arz edebilen ciddi bir spor. Mesela, tekneden atladıktan sonra dalış maskesini alnına kaldırarak koyma. Çünkü maskenin alında olması uluslararası yardım çağrısı anlamına gelir. Maskeyi illa çıkartmak istiyorsan ya boynuna indir ya da koluna tak.

8 – Dalış sırasında yaşadığın her sorunu dalış liderinle paylaş


Dalgıçlar su altında en çok kulak eşitlemede sorun yaşamaktadır. Bunun sebebi de suya girdiğiniz andan itibaren 10 metreye ininceye kadar vücudun %100 basınca maruz kalması. Bu yüzden ilk 10 metreyi yavaş yavaş ve sürekli eşitleme yaparak kat etmekte fayda var.

9 – Emniyet beklemelerini asla es geçme


Dalış denince insanın aklına gelen ilk şey vurgun olmaktadır. Vurgun ya da dekompresyon, kısa sürede yüksek basınçlı bir bölgeden alçak basınçlı bir bölgeye geçilmesi nedeniyle vücutta gaz (azot) kabarcıklarının oluşmasına bağlı olarak görülen rahatsızlık. Dekompresyon "basınç azalması" demektir. Bu sebeple dalışı sonlandırılmaya karar verildiğinde, tekneye çıkana kadar emniyet beklemelerini yapmak şarttır.